Tụ huyết trùng là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gieo rắc nỗi ám ảnh cho người chăn nuôi gà bởi tốc độ lây lan nhanh chóng và tỷ lệ tử vong cao. Nắm bắt nguyên nhân và cách phòng trị hiệu quả là chìa khóa bảo vệ đàn gà khỏe mạnh, mang lại lợi nhuận cho người chăn nuôi. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết về căn bệnh này.
Nguyên nhân gây bệnh tụ huyết trùng ở gà là gì?
Bệnh tụ huyết trùng ở gà (còn gọi là bệnh gà toi) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Gram âm Pasteurella multocida gây ra. Vi khuẩn này thường trú ngụ trong môi trường chăn nuôi.
Bệnh thường bùng phát sau 3 tuần tuổi ở gà, tỷ lệ mắc bệnh thấp và rải rác. Tuy nhiên, nếu dịch bệnh xâm nhập từ bên ngoài vào trang trại, nó có thể tấn công mọi lứa tuổi gà và lây lan nhanh chóng trong đàn.
Vi khuẩn Pasteurella multocida lây truyền tự phát hoặc qua đường miệng. Vi khuẩn xâm nhập cơ thể gà qua đường hô hấp, vết thương hở, tiêu hóa hoặc tiếp xúc trực tiếp với gà bệnh. Vi khuẩn có thể tồn tại trong không khí, thức ăn và nước uống của gia cầm nếu điều kiện vệ sinh chuồng trại kém, thức ăn ôi thiu, ẩm mốc hoặc khi gia cầm bị stress.
Gà bị tụ huyết trùng có những triệu chứng như nào?
Bệnh tụ huyết trùng ở gà tại Việt Nam có ba dạng chính mà bà con cần phân biệt để nhận biết và chẩn đoán sơ bộ.
Dạng quá cấp tính
Thường thấy ở đàn gà nuôi ở miền Nam Việt Nam, còn gọi là bệnh gà toi. Ở dạng này, tính đột biến cao khiến những con gà mắc bệnh đầu tiên chết nhanh, đột ngột trong vòng 1-2 giờ.
Không có triệu chứng cụ thể nào ngoài việc gà ủ rũ khó phát hiện. Những con gà trong độ tuổi 4-5 tháng có thể chết sau một ngày với triệu chứng lăn ra và giãy chết.
Dạng cấp tính
Phổ biến hơn ở các đàn gà. Triệu chứng điển hình xuất hiện vài giờ trước khi chết, dễ nhận biết nhất là gà sốt cao tới 42-43 độ C, bỏ ăn, lông xù, nước nhờn lẫn máu trong miệng, thở nhanh, khó thở.
Gà tiêu chảy với phân lỏng, xanh trắng, chứa dịch nhầy. Bệnh kéo dài khiến mào gà chuyển sang màu tím do tụ máu, cuối cùng gà ngạt thở và chết.
Khi mổ khám sẽ thấy gà sung huyết, xuất huyết dưới da và ở nội tạng như phổi, tim, xoang bụng, niêm mạc ruột. Các cơ quan tiêu hóa như diều, hầu, ruột chứa nhiều dịch nhầy. Đặc biệt, gan sưng và xuất hiện nốt hoại tử.
Dạng mãn tính
Theo các chuyên gia, dạng mãn tính ít gặp ở các quốc gia nhiệt đới, thường chỉ xuất hiện ở giai đoạn cuối của dịch bệnh.
Các triệu chứng dễ nhận biết bao gồm: yếm và mào gà sưng, phù, với các nốt hoại tử cứng. Gà gầy, sụt cân nhanh, các khớp ở đầu gối, cổ, chân viêm nhiễm, khiến dáng đi kỳ lạ. Gà cũng tiêu chảy kéo dài với phân vàng.
Khi mổ khám, gan gà sưng, có nốt hoại tử màu trắng xám, vàng nhạt, tụ máu ở phổi và các vùng nâu sẫm.
Các khớp sưng to, chứa dịch màu xám đục. Trường hợp nặng có thể dẫn tới viêm não tủy, làm gà vẹo cổ.
Phương pháp điều trị bệnh tụ huyết trùng ở gà
Việc điều trị hiệu quả bệnh tụ huyết trùng đòi hỏi sự kết hợp đồng bộ các biện pháp, bao gồm:
Vệ sinh chuồng trại và cách ly gà
- Khi dịch bệnh bùng phát, cần tiêu độc sát trùng chuồng trại thường xuyên từ 1-2 lần/tuần bằng các loại thuốc sát trùng phù hợp. Phun trực tiếp vào các khu vực đang chăn nuôi.
- Xử lý và tiêu hủy gà chết theo quy định.
- Lọc riêng gà ốm để điều trị tập trung và cách ly gà khỏe mạnh để tiện theo dõi và chăm sóc.
- Đối với gà khỏe mạnh, cần đảm bảo chăm sóc bằng thức ăn, nước uống đầy đủ dinh dưỡng, chuồng trại thoáng mát, sạch sẽ. Bổ sung thêm các loại vitamin và điện giải để tăng cường sức đề kháng.
Sử dụng thuốc kháng sinh
Có thể sử dụng một trong các loại thuốc kháng sinh sau đây để điều trị bệnh tụ huyết trùng trên gà: Amoxicillin, Enrofloxacin, Oxytetracycline, Streptomycin, Neomycin, Genta-tylo, Ampicillin,… theo hướng dẫn liều dùng và thời gian sử dụng của nhà sản xuất.
Bổ sung vitamin, giải độc gan thận và men tiêu hóa
- Tăng cường sức đề kháng cho gà bằng cách bổ sung thêm các loại vitamin tổng hợp, đặc biệt là vitamin K để chống xuất huyết và cầm máu.
- Giải độc chức năng gan thận cho gà bằng các loại thuốc giải độc gan thận có thành phần chính là sorbitol và các acid amin.
- Cung cấp thêm chất điện giải có thành phần là NaCl, KCl, NaHCO3 để bù nước và khoáng chất cho gà trong trường hợp bị tiêu chảy, mất nước.
Lưu ý:
- Việc điều trị bệnh tụ huyết trùng ở gà cần thực hiện một cách tổng hợp, kết hợp nhiều biện pháp khác nhau để đạt hiệu quả cao nhất.
- Nên tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để có phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng cụ thể của từng đàn gà.
Biện pháp phòng ngừa khi gà bị tụ huyết trùng
Việc phòng ngừa bệnh tụ huyết trùng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chăn nuôi gà. Để phòng bệnh hiệu quả, chúng ta cần tập trung vào các yếu tố sau:
Sử dụng vắc xin:
- Tiêm phòng vắc xin tụ huyết trùng cho gà là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Nên tiêm phòng theo đúng lịch trình khuyến cáo của nhà sản xuất và cơ quan thú y địa phương.
- Vắc xin tụ huyết trùng có nhiều loại khác nhau, bao gồm vắc xin nhược độc, vắc xin bất hoạt và vắc xin subunit. Nên lựa chọn loại vắc xin phù hợp với độ tuổi, tình trạng sức khỏe và điều kiện chăn nuôi của đàn gà.
- Việc tiêm phòng cần được thực hiện bởi cán bộ thú y có chuyên môn để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho gà.
Bổ sung thuốc bổ:
- Bổ sung các loại thuốc bổ có chứa vitamin, khoáng chất và các chất kích thích hệ miễn dịch cho gà để tăng cường sức đề kháng, giúp gà chống lại bệnh tật hiệu quả hơn.
- Một số loại thuốc bổ thường được sử dụng để phòng bệnh tụ huyết trùng cho gà bao gồm: vitamin A, D, E, B12, K, khoáng chất như sắt, kẽm, đồng, mangan,…
- Nên sử dụng thuốc bổ theo hướng dẫn của nhà sản xuất và tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để lựa chọn loại thuốc phù hợp với nhu cầu của đàn gà.
Giữ vệ sinh chuồng trại:
- Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thông thoáng là biện pháp phòng bệnh đơn giản nhưng hiệu quả. Nên dọn dẹp chuồng trại thường xuyên, loại bỏ thức ăn thừa, phân gà và các chất thải khác.
- Khử trùng chuồng trại định kỳ bằng các dung dịch sát khuẩn chuyên dụng như Iodine, Formol, Sodium Hydroxide,… để tiêu diệt mầm bệnh.
- Cung cấp đầy đủ nước uống sạch cho gà và đảm bảo nguồn nước không bị ô nhiễm.
- Giữ cho chuồng trại luôn khô ráo, tránh tình trạng ẩm ướt tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
Ngoài ra, để phòng bệnh tụ huyết trùng hiệu quả, chúng ta cũng cần lưu ý:
- Nuôi gà với mật độ hợp lý, tránh tình trạng chật chội tạo điều kiện cho vi khuẩn lây lan.
- Cung cấp thức ăn đầy đủ dinh dưỡng cho gà để tăng cường sức đề kháng.
- Theo dõi sức khỏe của đàn gà thường xuyên và phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh lý để có biện pháp điều trị kịp thời.
- Áp dụng các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi để hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh.
Lời kết
Bệnh tụ huyết trùng ở gà rất nguy hiểm và có thể gây tổn thất nghiêm trọng cho người chăn nuôi. Do đó, việc phòng ngừa và điều trị kịp thời đóng vai trò vô cùng quan trọng. Hãy chia sẻ bài viết này để nâng cao nhận thức của mọi người về căn bệnh này, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe cho đàn gà và góp phần duy trì nền kinh tế chăn nuôi bền vững.
Xem thêm: Nguyên nhân khiến gà bị nấm họng và cách xử lý kịp thời